“Tjerk heeft het gewone leven leren ervaren”

Tjerk woont op het VIC Workhome op Kroonheim waar cliënten leren, wonen en werken met intensieve begeleiding in een veilige setting. Hier leidt Tjerk een zo gewoon mogelijk leven. En daarin groeit hij, vertelt zijn begeleider Karine Nijstad.

“Dit jaar hopen we voor het derde jaar zijn verjaardag te vieren samen met zijn familie. Dan komen zijn ouders, broers en zussen naar de Hunneschans, de ruimte die we speciaal voor deze doeleinden gebruiken. Ze feliciteren hem, geven hem cadeaus en hij eet een taartje mee met de begeleider. Na een half uur gaat hij weer. Dat gaat prima,” zegt Karine en ze vervolgt: “Dat hadden we drieëntwintig jaar geleden nooit durven denken. Als vierjarig jongetje kwam Tjerk op Kroonheim wonen. Zijn leven werd op dat moment beheerst door angsten, die zich uitten in agressief gedrag. Het gewone leven ervaren, was voor hem op dat moment heel erg ingewikkeld. Maar zie hem nu! Tjerk gaat naar camping De Solse Berg in Garderen om hout te kloven. Dat gaat goed en die activiteit doet hem ook goed.” “We kunnen hem meer dan vroeger de maatschappij in nemen. We gaan nu ook buiten Kroonheim wandelen, bijvoorbeeld in het bos van Staverden. Dan ontmoet hij andere mensen en dat kan hij prima aan. Hij geniet ervan.”

Twee op vijf

Zo is het voor Tjerk goed mogelijk om een zo alledaags mogelijk leven te leiden, net zoals ieder ander. Had hij eerst één op één begeleiding, Tjerk woont nu in een mooi en nieuw appartement, in een woongroep met vier andere cliënten, met ondersteuning van van twee begeleiders. Karine: “Dat doet hem goed, het wonen met elkaar nodigt gezond gedrag uit.” “Vanuit de ASBM-zorgvisie vormen de cliënt, de begeleider en de orthopedagoog samen een hechte driehoek. Hierbij kijken we niet alleen naar Tjerks gedrag, maar juist naar zijn behoeften. Zijn behoeftes zijn duidelijkheid, de structuur van een vast dagprogramma en de juiste mix van inspanning, ontspanning en zinvolle dagactiviteiten.”

“Naast hout kloven betrekken we Tjerk ook bij huishoudelijke taken, zoals de tafel afruimen. En samen dingen doen, daar kan hij ontzettend van genieten. Op zaterdag bakken we vaak met elkaar een taart. Als hij dan de schaal uit kan likken, oh, dat is echt een geniet-moment voor hem,” lacht ze. Dat Tjerk woont in een omgeving met dezelfde leefsfeer als thuis, is belangrijk voor Tjerk. Karine: “Dat zie je al aan het feit dat hij alle psalmen kent. Als hij meeluistert met de kerktelefoon, dan zit hij heel eerbiedig. Hij geniet van het zingen tijdens de kerkdienst. Na afloop is hij soms in staat om dingen te verwoorden. De avondsluiting gaat de hele week over hetzelfde onderwerp. Aan het eind van de week kent hij de helft van het verhaal en is hij in staat om het aan te vullen. Ja, hij luistert echt.”

Voorspelbaar

Karine begeleidt Tjerk de hele dag, vanaf het moment dat hij uit bed komt, maar ook tijdens het werken. De begeleiding is integraal, dat betekent dat er zoveel mogelijk dezelfde begeleiding is bij het wonen en bij het werken. Dit is één van de kenmerkende aspecten van de zorg en begeleiding op het VIC Workhome. Hierdoor zijn er minder diensten en dus zijn er ook minder personeelswisselingen op een dag. Dat doet de bewoners goed. Karine kent Tjerk al jaren. Ze zijn echte bondgenoten. Ondanks dat de begeleiding op het VIC Workhome intensief is, vindt ze de begeleiding van Tjerk lang niet meer zo ingewikkeld, lacht ze. Karine: “Nee hoor, Tjerk is voor ons voorspelbaar. Hij is een jonge man die echt van dingen kan genieten. Wat wij heel leuk vinden is, dat hij de laatste tijd een bepaalde eigenheid ontwikkelt. Soms is hij ondeugend, ja echt. Hij maakt dan grapjes, zonder dat hij er zelf spanning van krijgt. Dat vinden wij ontzettend leuk. Het is een bewijs dat Tjerk goed in zijn vel zit op het VIC Workhome. Hij heeft geleerd om zijn emoties te reguleren. Hij kan beter inspelen op veranderingen. Het aantal keren dat hij moeilijk verstaanbaar gedrag laat zien, is maar een fractie vergeleken bij vroeger.”

“De begeleiding op het VIC Workhome is maatwerk en persoonsgebonden. Het is intensief, we zijn als begeleiders eigenlijk continue aan het checken hoe onze cliënten in hun vel zitten. Ervaren ze spanning? Of zijn ze ontspannen? Dat doen we bij Tjerk ook. We stemmen de taken af op hoe hij in zijn vel zit. Als we merken dat hij angstig is, dan beperken we het afruimen. Op momenten dat hij meer ontspannen is, dan kan hij meer aan en dan doet hij ook meer mee.” “En als hij dan een angst- of paniekaanval doormaakt, dan handelen we altijd op dezelfde manier die goed aansluit bij Tjerks behoeften op dat moment. Zodat we voorspelbaar en betrouwbaar zijn. We blijven dicht bij hem. En we stemmen ons gedrag op zijn persoon af. Tegen andere cliënten moeten we soms blijven praten, maar bij Tjerk is het beter dat we juist niets zeggen. Gesprekken moet hij verwerken in zijn hoofd en dat kan hij op dat moment niet. Als we merken dat zijn spanning afneemt, dan weten we, hij is weer zichzelf. Dan gaan we weer rustig door met het programma. Het geeft hem zoveel veiligheid dat we niet uit onze rol vallen. Hij weet dan: ze zijn er nog steeds. En dat het programma staat als een huis.”

Regie

“Essentieel in onze begeleiding is de gelijkwaardigheid van onze cliënten. Keuzes bezorgden Tjerk vroeger ontzettend veel angst. Maar het is nog altijd fijner als je zelf inbreng hebt in je dagprogramma, dan dat dat voor je bepaald wordt. Nu zijn we zover dat Tjerk dingen uitkiest. Bijvoorbeeld wat we gaan eten, dan bieden we twee mogelijkheden aan. Gaan we bakken, dan kiest hij of hij mee doet, of niet. Hij kan nu meer regie over zijn eigen leven aan.” “Belangrijk is dat een bewoner de veiligheid ervaart van een stabiel team. “En dat is er. We staan als begeleiders achter elkaar. Zegt de één ‘A’, dan zegt de ander ook ‘A’. Onze bewoners weten dat. Dat geeft ongelooflijk veel rust. Hierdoor gaat het ook zo goed met ze,” zegt Karine.

Mooie kanten

Als je nu over Kroonheim loopt, dan is de kans groot dat je Tjerk zien lopen. Op weg om de dieren te voeren. Je ziet hem genieten buiten. Karine: “Wat een enorme verandering is het om dit te zien. En hoe mooi! Vroeger was Tjerk bang van de mensen. En de mensen waren bang hem. Zijn angsten zijn afgenomen waardoor hij minder agressief gedrag laat zien. We kunnen hem zonder problemen meenemen als we even naar een andere groep lopen. Tjerk is meer zichtbaar, op een positieve manier. Hij geniet van de dingen. En wij genieten van Tjerk.”