“De deelnemers houden je een spiegel voor”

Op de woensdagen wordt er hout bewerkt. Dat doet vrijwilliger Leen Romijn samen met deelnemer Gerard van de Breevaart. “Pas kreeg ik te horen dat de woensdag de mooiste dag is van de week. Dat is mijn beloning.”

Al anderhalf jaar is Leen iedere woensdag in het atelier van Veldheim te vinden. Hoe hij daar terecht kwam? “Vanaf het eerste begin van Adullam was ik al betrokken. De locatie zat toen aan de Nieuwe Maanderbuurtweg. Daar kwam ik al wel eens over de vloer, bijvoorbeeld voor het leveren van materialen. Ik ben altijd werkzaam geweest in de installatietechniek, de laatste jaren als zzp’er. Inmiddels ben ik met pensioen. Toch wilde ik nog graag iets voor een ander betekenen. Hier en daar heb ik een lijntje uitgegooid en zo kwam ik hier terecht.”

Houtbewerking

“Mij werd gevraagd om houtbewerking te gaan doen met deelnemers van het atelier. Met verschillende deelnemers ben ik aan de slag gegaan, maar vaak bleek het toch te moeilijk. Gerard wilde het ook wel proberen én kan het ook. Dus nu begeleid ik hem één op één. Al blijft het ook voor hem een uitdaging. Inmiddels ben ik erachter dat we met pallethout heel veel kunnen maken. Dat komt iets minder precies, maar geeft toch een mooi resultaat. Tegelijk doen we daarmee aan upcycling: we gebruiken materialen die anders weggegooid worden en maken er iets anders van met een hogere waarde. De moeilijke details probeer ik wel zelf te doen. Samen wordt het dan 100 procent. Soms gaat het wel eens iets anders, dan doe ik bijna 90 procent. Dan weet ik: dit was te moeilijk. Dat is steeds proberen en aftasten. Maar we gaan rustig door, we hebben geen tijdsdruk. Het gaat er vooral om dat we samen dingen doen. Proberen los te laten en tegelijkertijd te sturen is de kunst.” En als het lukt? Dan geeft dat hen beide voldoening. Leen glimlacht: “Gerard loopt soms met een stralend gezicht door het atelier. Dan kun je merken dat hij blij is dat het gelukt is. Het valt me op dat hij niet de behoefte heeft om werkstukken mee naar huis te nemen. Eén keer per jaar mag hij iets meenemen wat hij gemaakt heeft. De rest gaat naar winkel PuurKado. Hij heeft nog maar één keer iets meegenomen. Als ik ernaar vraag zegt hij dat hij spullen genoeg heeft. In ieder geval is hij niet hebberig, hoe leuk hij het ook vindt om het te maken.”

Iedereen heeft beperkingen

Dat het Gerard aan creativiteit niet ontbreekt blijkt wel als Leen hem vraagt hoe je erachter kunt komen wat het midden van een voorwerp is. “Ik vroeg aan Gerard: Wat is nu het midden van deze tafel? Op beide hoeken van de tafel zette hij een vinger en bracht die langzaam naar elkaar toe. Als je dan met beide vingers even hard gaat, kom je precies in het midden uit, dacht hij.” Leen begint hardop te lachen: “Ik vond het prachtig.” Dat het iets ingewikkelder is blijkt wel. “We hebben het nu een stuk of acht keer geoefend, totdat hij het onder de knie had. Nu hebben we het al een tijdje niet meer gedaan, dus ik ben benieuwd hoeveel er is blijven hangen als we het weer doen. Al heeft het vrijwilligerswerk me ook geleerd dat we allemaal beperkingen hebben. Hij heeft zijn beperkingen, net als ik die ook heb. Maar ook zijn talenten. Gerard kan bijvoorbeeld heel goed zingen, hij zit ook op een koor. Als we met de groep een psalm gaan zingen zet hij altijd in. Ook werkt hij met veel plezier en toewijding in lunchroom PuurSaam. Daar ben ik zelf ook al een paar keer geweest. Gerard was er ook om te bedienen; hij was niet uit zijn rol te krijgen!”

Vast dagprogramma

De dag verloopt volgens een vast dagprogramma. Leen vertelt: “We beginnen ’s morgens met koffiedrinken. Dan hebben we het over wat er in de afgelopen week gepasseerd is. Soms leuke dingen, zoals een dagje uit, maar ook minder leuke dingen. Vervolgens hebben we een dagopening en daarna gaan we aan het werk. De werkzaamheden op een dag probeer ik af te wisselen, zodat er bijvoorbeeld niet de hele dag geschuurd hoeft te worden. Het is eerst zagen, dan boren, dan schuren en dan weer verven. Anders wordt het eentonig. Via Pinterest doe ik ideeën op, waarvan ik voorbeelden en schetsjes meeneem. Ik probeer met de seizoenen mee te gaan. Ik ben hier de hele woensdag, maar zorg ervoor dat ik dinsdags al een aantal dingen voorbereid. Niet alle machines zijn hier op Veldheim en ik neem nog wel eens hout mee naar huis om het eerst voor te bewerken. Dat maakt het werk op Veldheim makkelijker.

Spiegel

“Als we klaar zijn met werken eindigen we met de dagsluiting. Eén van de deelnemers mag dan een psalm opgeven. Ik heb me er al vaak over verbaasd hoeveel ze uit hun hoofd weten. Dat valt me echt op. Daar kan ik een voorbeeld aan nemen. Soms komen ze ook met levensvragen. Het is best moeilijk om daar eerlijk in te zijn en ook begrijpelijk antwoord op te geven. Enerzijds wil je niet aan de oppervlakte blijven, anderzijds wil je niet te diep graven. Af en toe ben ik tussen de middag wat eerder in de werkplaats. Laatst kwam er een deelnemer naar me toelopen die vroeg of ik een nieuw hart heb. De deelnemers zijn heel direct, puur en spontaan. Ook kreeg ik eens de vraag of ik ’s avonds mij knieën buig voordat ik naar bed ga. Die vraag had ik nog nooit van iemand gehad. Ze houden je een spiegel voor.”

Het zit in kleine dingen

Als we vragen wat het vrijwilligerswerk hem persoonlijk oplevert, denkt hij even na. “Via een begeleider hoorde ik dat de woensdag de mooiste dag van de week is voor Gerard. Dat is mijn beloning. Dat geldt voor meer dingen, die zijn soms heel klein. Als je ziek bent geweest bijvoorbeeld, dat er dan gezegd wordt “fijn dat je er weer bent”. Wat ik nog wel eens lastig vind is dat ik als vrijwilliger weinig van de achtergrond van de deelnemers weet. Daardoor mis ik soms wel eens wat handvaten. Als je iets weet kun je er rekening mee houden, maar ik heb er begrip voor.”

Vrijwilliger worden

Denk jij erover om vrijwilliger te worden? Probeer dan eerst een tijdje mee te draaien om te kijken of het bij je past is zijn advies. “Twee keer is eigenlijk te weinig,” vertelt Leen. “Zelf heb ik twee maanden meegedraaid voordat ik vrijwilliger werd. Gaat het toch niet? Dan is dat ook niet erg. Maar als je wel vrijwilliger wordt, krijg je er veel voor terug.”