“Dat zij een schoon woon- en werkgebied hebben vind ik het belangrijkste”
Harry Bronkhorst
Hij verpakt bestellingen voor de webshop Speciaal van mij en daar geniet Job van. Hij heeft altijd een lach op zijn gezicht. Ondanks dat Job ernstig verstandelijk beperkt is, leidt hij een zo gewoon mogelijk leven op Wilgenheim, net als ieder ander. Maar aanvankelijk ziet dat er na zijn geboorte niet zo naar uit. Al snel blijkt dat Job zich anders ontwikkelt dan andere kinderen. “U moet maar eens bellen met de logopedist,” zegt de arts op het consultatiebureau tegen Jobs moeder. Want Job praat niet. Traag is hij ook, dus zal hij fysiotherapie moeten volgen. Dat doet Job een tijdje, maar op een gegeven moment gaat zijn spraak- en motorische ontwikkeling niet meer verder vooruit. Job krijgt onderzoek na onderzoek, maar de artsen komen er niet achter wat hem mankeert. Wel vertoont hij kenmerken van het Angelman-syndroom. Hij wappert bijvoorbeeld met zijn handen en hij heeft een dikke onderlip. Maar officieel vastgesteld is dit nooit.
Leren werken
Na het speciaal onderwijs gaat Job stagelopen op Wilgenheim. Hier heeft hij het direct naar zijn zin. Hij verpakt snoep, koek, schroefjes en versnippert papier. Maar Job kan nauwelijks praten, dat is tot op de dag van vandaag nog steeds zo. Zijn begeleiders starten met gebarentaal. Voor hen is dat op dat moment nieuw, maar het blijkt wel helpend om Job te begrijpen. “Als je Job goed kent, dan kun je heel ver komen met gebaren en met picto’s die we nu gebruiken,” zegt Peter van Wijk, die Job begeleidde toen Job als 15-jarige jongen bij Adullam kwam. Peter kent Job al jaren en heeft Job zien ontwikkelen. Peter: “Job is zelfstandiger geworden. Ik weet nog dat hij kwam; hij was toen een super-enthousiaste kerel, boordevol energie, voor elk uitje te porren, met name voor de bus. Als we naar de kinderboerderij gingen om daar te werken, maakten we wel eens de opmerking dat hij net een dolle, jonge hond leek. Daarin had hij begeleiding nodig. Nu is hij rustiger geworden en kan hij goed zelfstandig taken doen. Daarin is hij gegroeid. Je moet een goede relatie met hem hebben opgebouwd, dan floreert hij het beste.”
Inspelen op behoefte aan nabijheid
Nu is Arina van der Meer-Rietveld één van Jobs vaste begeleiders. “Vanuit onze ASBM (Adullam Schutse Begeleidings Model) zorgvisie kijken wij naar wat elke deelnemer nodig heeft. Vanwege Jobs lage ontwikkelingsniveau is het voor hem belangrijk dat hij een vast en herkenbaar dagprogramma heeft en dat we als begeleider in zijn buurt zijn. Daarom werken we met elkaar aan een tafel, in een groep. Bij het klaarmaken van bestellingen voor de webshop, leg ik van te voren zoveel mogelijk de benodigde spullen op de groep klaar, zodat ik weinig hoef weg te lopen en steeds nabij ben. Dan gaat het prima en blijft Job fijn aan het werk,” zegt Arina.
Vast dagprogramma belangrijk
Arina: “Van tevoren leg ik uit wat we gaan doen. We missen momenteel een picto-bord, maar we kunnen ook zonder, hebben we gemerkt. Ook daarin zie je groei bij Job. Hij kan het goed begrijpen en hij gaat ook echt aan het werk, zolang hij maar een vast dagprogramma heeft.”
“Een stap vooruit is, dat we kunnen variëren met taken, als het maar binnen de werkactiviteiten blijft. Dat kan Job aan. Als we beterschapspakketjes inpakken, moet daar een Opkikkerbouillon in en Antaflu-snoepjes, dat moet in een zakje en daar doen we een sticker op. Dan werkt het voor Job prima als hij de ene keer de bouillon verpakt en de andere keer stickert. Als dat per dag verschilt, is dat niet erg. Hij geniet van alles wat hij doet. En Job kiest ook zijn werk uit. Wil hij de bouillon verpakken of de snoepjes? Die keus geeft geen stress.”
Variatie nodig
Arina: “Wat extra helpt om Job gedreven en enthousiast te houden, is om op de drie werkmomenten (voor en na de koffie en in de middag) drie verschillende werkactiviteiten aan te bieden. Dat kan hier. De webshop biedt zoveel leuk en gevarieerd werk, dat is echt een uitkomst.”
“Jobs corveetaken zijn wel elke dag hetzelfde. Job ruimt bijvoorbeeld elke dag de vaatwasser leeg. Hij brengt afval weg. Eens in de week zet hij de kliko van de school buiten. Onze deelnemers dragen gewoon bij aan huishoudelijke taken, dat hoort bij het leven.”
Dat doen we thuis ook niet
Arina: “Toen ik hier voor het eerst kwam en na de maaltijd iedereen wegliep, dacht ik: ‘Ja, maar dat gaan we even niet doen. Dat doen we thuis ook niet! Kom op mannen! Stoel aanschuiven, je eigen vaat in de keuken brengen. Dat hebben we hen geleerd. En weet je, dat willen ze prima! Als je het maar leert. Nu is het heel normaal.”
Aan de gang
“Job is altijd te porren voor een uitje. In de winter gaan we elke maandag met elkaar naar de kerk van de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland. Dan zetten we de stoelen en de tafels klaar voor catechisatie. We hebben gemerkt dat zo’n uitje Job bijzonder goed doet. Even weg van het werk, het praatje met de koster, daar geniet hij van,” vertelt Arina en ze vervolgt:
“Eerst maakte ik een blad met plaatjes zodat de deelnemers konden zien hoe ze de tafels en stoelen moesten neerzetten. Job weet dat inmiddels wel. Hij begint er direct aan als we in de kerk komen en hij heeft het papier niet nodig. Hij redt zich dus steeds beter en is steeds zelfstandiger. Zolang het dagprogramma maar herkenbaar en voorspelbaar is en hij geen loze tijd heeft. En hij heeft altijd nabijheid nodig, dat bieden we ook. Ik kan niet weglopen bij hem, want dan zoekt hij mij direct op. En als ik op Wilgenheim even het lokaal uit loop, dan gaat hij zitten draaien op zijn stoel en dan gebeurt er niet veel meer. Zo belangrijk ben je als zijn houvast.”
Talenten zien
Jobs moeder: “Bij Adullam zien ze Jobs behoeften, mogelijkheden en verantwoordelijkheden. Ik vind het gewéldig [met uithaal] wat de begeleiding met hem doet. Job is zo tevreden daar. Zo dankbaar. Hij springt inderdaad letterlijk de bus in elke morgen. Hij heeft zo veel plezier daar. Nu gaat hij ook logeren op Maasheim. Hij kijkt er weken van tevoren naar uit. Ze zijn actief en hij wordt leuk bezig gehouden. “
Zelfde identiteit
Jobs vader: “Het Bijbelonderwijs sluit nauw aan bij wat Job thuis gewend is. Voor ons was dat, toen we een werkplek voor Job zochten, van zwaarwegend belang. We horen te leven naar Gods Woord. Bij Adullam is dat niet anders. Wij staan er 100% achter. Hij krijgt Bijbels onderwijs op zijn niveau, met behulp van hun eigen methode voor Bijbels onderwijs. Je kunt in alles merken dat het leven niet draait om het hier en nu. Maar dat we reizen naar de eeuwigheid. Vanuit die houding wordt de zorg en begeleiding geboden. Wij laten Job daar met een gerust hart achter,” zegt vader.
Vanwege zijn gebrekkige taal- en spraakontwikkeling is Job moeilijk te peilen op het gebied van godsdienst. Peter: “Onze methode voor Bijbels onderwijs sluit met de diverse niveaus goed aan bij Job. Hij doet actief mee en wijst platen aan, hij begrijpt zaken. Maar wat zegt het begrip zonde of vergeving hem? Dat weten we niet. Wel is Job bij het Bijbels onderwijs ernstig en betrokken. Job is in de omgang wel een vrolijke jongen, maar het leven is voor hem beslist geen lachertje. Dat kunnen we merken.”
“Als we hem vragen waar we voor moeten bidden, dan antwoordt hij: een nieuw hart. Soms komt hij onverwacht uit de hoek dat we moeten bidden voor collega’s die ziek zijn. Hij heeft een ontzettend lief karakter. Hij wil ook altijd helpen. Job is betrokken op anderen. We hopen dat we nog lang van zijn spontaniteit en energie mogen genieten.”
