De 17-jarige Elize heeft het syndroom van Down, PDD NOS, autisme en een ontwikkelingsleeftijd van 0,5 jaar. Ze groeit op in een gezin met een zus, vier broers en een broertje, maar door haar prikkelgevoeligheid wordt het steeds moeilijker om haar ontprikkeld te houden. Bij teveel spanning gooit ze met alles om zich heen. Elize eet in de garage, want de keuken is onveilig voor haar omdat ze alles om haar heen weg gooit. Soms krijgen de andere kinderen hierdoor minder aandacht.
De jaren thuis zijn zorgvol en moeilijk, ook met de professionele begeleiding van maatschappelijk werkers thuis en de hulp van haar enige zus Pauline, die ontzettend veel voor haar doet. Daarbij heeft Elize als baby veel gezondheidsproblemen en nu nog een glutenallergie. Het is een getob, maar de ouders doen het. Totdat moeder lichamelijke problemen krijgt. “Toen werd Maasheim gebouwd. ‘Oh’, dacht ik, ‘kon Elize daar maar wonen. Niet dat we haar zo graag elders zagen, helemaal niet, maar het ging niet meer. Ik was op,” vertelt moeder en ze vervolgt: “Elize woont nu zeven jaar bij Adullam. Het heeft vier jaar geduurd eer ik kon zeggen dat ik mezelf weer terug heb gevonden. Ik had niet kunnen denken dat ik zelfs dit interview zou kunnen doen. Lang duurde het voor ik weer kon terugkijken op die moeilijke tijd.”
Elize ontvangt nu meerzorg op de Meerkade met één-op-één begeleiding en ze leidt een zo normaal mogelijk leven. Ze werkt zelfs op de groep Windmolen. “Het is zo’n ander kind geworden. Het is goed dat we deze stap gezet hebben,” zegt moeder.
Bijbels onderwijs op Elizes niveau
Moeder: “Qua identiteit zijn we zo blij dat Elize bij Adullam zit. Als ik kijk hoe de begeleiders de dagopening doen, hoe ze met Elize lezen, zingen en bidden op haar niveau, echt bijzonder is dat. Ze gebruiken een eigen methode voor Bijbels Onderwijs met mooie platen en gebarentaal. Ze doen het zo eenvoudig mogelijk. Ik vind het echt bewonderenswaardig hoe ze maar elke keer weer opnieuw proberen af te dalen naar haar niveau. Een psalm meezingen kan Elize niet, maar ik sta er wel versteld van, hoeveel verschillende wijzen ze al heeft geleerd. Voor ons is het een hele geruststelling dat ze hier zit.”
Ontwikkeling
Begeleider Leonie Tanger-Treur: “Wij zien in Elize mogelijkheden tot ontwikkeling. En Elize heeft echt al veel ontwikkelingen doorgemaakt. Inmiddels doorstaat ze de drukte van een gezamenlijke maaltijd en zit ze aan het eind van de tafel erbij. We leren haar ook om zelf te eten, wij houden dan haar bord vast en oefenen met haar om zelf de lepel te gebruiken. Voorheen was dit onmogelijk.” “Als Elize speelt in de speelruimte, dan pakt ze zelf de muziekpiano. Ze gaat er rustig mee op de bank zitten en als ze klaar is legt ze hem weer op de kast, in plaats van dat ze hem weggooit. Ook zit ze in een normale stoel, in plaats van een stoel waarin ze geen bewegingsruimte heeft. Ze is hierin stuurbaar.” “De grootste stap die we gezet hebben, is dat ze meegaat naar de kerk. Dan zit Elize achterin. Haar moeder hield dat absoluut niet voor mogelijk, maar het lukt steeds vaker dat ze de hele dienst volgt. Soms neuriet ze de psalmen mee die ze kent. ‘Kerk, kerk,’ zegt ze als we gaan.”
Zorg gericht op persoon
Leonie: “Elize heeft baat bij een veilige, gestructureerde omgeving en begeleiders die dicht bij haar in de buurt zijn. Haar behoefte aan nabijheid kan wisselen. Soms kan ze rustig zelf spelen of trampoline springen. Als haar spanning oploopt omdat er bijvoorbeeld bij een groepsgenoot spanning merkbaar is, speel je als begeleider daarop in. Dan maken we intensiever contact met haar in het spelen en leiden we haar af of we gaan er juist even op uit met de tandem. Rust uitstralen is heel belangrijk. Als je zelf lekker in je vel zit, dan lijkt Elize dat aan te voelen. Ben je gestrest, dan merkt ze dat ook.”
“Daarom focussen we op een voorspelbaar en zinvol dagprogramma met de juiste balans tussen inspanning en ontspanning. Dat is de ene dag weer anders dan de andere dag. Constant ben je als begeleider aan het checken hoe zij in haar spanning zit en wat ze aankan. De ene keer lukt het om tien minuten aardappels in te pakken, de andere keer zegt ze na drie minuten al ‘klaar’. Wel zorgen we er altijd voor dat Elize veel beweging krijgt. Na het ontbijt gaat ze standaard even fietsen om te ontprikkelen van het ochtendprogramma. Daarna kan ze rustig naar haar werk op Maasheim gaan.”
Verandering
Moeder: “En als je Elize nu ziet?! De dingen die ze nu doen, hadden we thuis nooit kunnen doen. Op maandag haalt ze met de groep glas op in de buurt, ze pakken aardappels in, op dinsdag gaat ze met de bus mee om aardappels te halen, op woensdag halen ze de koffiebonen voor de Coffee-to-go, op donderdag maken ze soep, zo is er elke dag wat waar Elize aan mee doet.”
“Voor de toekomst zien haar begeleiders nog mogelijkheden om de groepsactiviteiten verder uit te breiden. Als ik dat vergelijk met toen Elize bij Adullam kwam! Toen zat ze bij de groep maar wel in een aparte kamer, met een hekje. Nu is dat hek weg. Elize kan vrijuit naar buiten gaan, naar de trampoline. Wat de begeleiders allemaal met haar kunnen doen, niet te geloven, ik sta er versteld van. Soms denk ik: ‘Nou..’ als ik hoor van bepaalde doelen. Als het dan toch mogelijk blijkt om die te halen, dan kan ik het bijna niet geloven. Elizes begeleiders kijken altijd naar wat mogelijk is. Ze nemen haar zelfs mee de Albert Heijn in.”